De symptomen van het Religieus Trauma Syndroom, ook wel Post Traumatisch Kerk Syndroom (PTKS) genoemd, komen veelal overeen met die van het Post Traumatisch Stress Syndroom. Religieuze indoctrinatie kan enorm beschadigend zijn, en het breken met een religie kan zeer traumatisch zijn, omdat iemands leven geheel op zijn kop komt te staan. Het komt vaak voor dat mensen (gedwongen) breken met familie en vrienden, waardoor ze er alleen voor staan, zich eenzaam voelen en niet weten waar zij kunnen aankloppen voor hulp.
RTS ontstaat door chronische indoctrinatie, vaak gecombineerd met het trauma van het verlaten van een gemeenschap. Het heeft betrekking op de gehele persoonlijkheid. Het verandert het beeld van de werkelijkheid, inclusief de eigen identiteit, dat van andere mensen, het leven en de toekomst. Net als bij het Post Traumatisch Stress Syndroom is het effect van RTS langdurig, met symptomen als angstgevoelens en negatieve gedachten en emoties, die het sociaal functioneren verminderen.
Enkele symptomen van RTS zijn:
• Angst
• Boosheid
• Eenzaamheid
• Moeite ergens plezier aan te beleven
• Moeite met het uitdrukken en tonen van emoties
• Negatief zelfbeeld
• Niet onafhankelijk kunnen denken
• Ongemak met seksualiteit
• Onzekerheid
• Perfectionistische inslag
• Problemen met beslissingen nemen
• Problemen met zelfbeheersing
• Schuldgevoelens
• Slaap- en eetstoornissen
• Verdriet
• Verminderd zelfbewustzijn
• Verwarring
Bij RTS is het trauma tweevoudig.
Ten eerste; de doctrines en praktijken van een religie kunnen levenslange mentale schade aanrichten. In sommige gevallen wordt de emotionele en mentale schade verzwaard door fysiek en/of seksueel misbruik.
Ten tweede; het verlaten van een religieuze gemeenschap levert stress op. Het is een ware strijd om de gemeenschap achter zich te laten en als het ware een nieuw leven te beginnen. Dit gaat vaak gepaard met verlies van relaties en sociale steun. Persoonlijke vaardigheden, zoals zelfvertrouwen, zelfbewustzijn en onafhankelijk denken zijn meestal jarenlang ondermijnd en schieten tekort bij het opbouwen van een nieuw leven.
Therapie bij Religieus Trauma Syndroom
De behandeling van RTS, heeft veel overeenkomsten met de behandeling van verslavingsproblematiek. Wie aan RTS lijdt, wil graag “afkicken” van zijn of haar religie, maar heeft daar moeite mee, net als een alcohol- of drugsverslaafde moeite heeft om van zijn of haar verslaving af te komen. Echter; in tegenstelling tot alcohol- en drugsverslaafden, die vaak juist door hun omgeving gestimuleerd worden om af te kicken, worden mensen die hun religie verlaten meestal tegengewerkt en/of in de steek gelaten door hun naasten, wat de impact van het trauma alleen maar vergroot.
Met behulp van cognitieve therapie worden door middel van gesprekken lichamelijke, psychische en sociale aspecten in kaart gebracht. Het onafhankelijk denken wordt gestimuleerd en er wordt gewerkt aan verbetering van het zelfbeeld. Vervolgens gaan we op zoek naar nieuwe zingeving, waardoor u weer plezier in het leven krijgt.
Voor mensen die hun gevoelens moeilijk kunnen uiten, kan creatieve therapie of gespreksvoering tijdens wandeltherapie een uitkomst bieden.
Groepsgesprekken met lotgenoten kunnen tot nieuwe inzichten leiden en ondersteunend werken.
Bewegingstherapie kan ter ontspanning een goede aanvulling zijn of als nabehandeling worden toegepast.